Ich liczne pojawienie się w niektórych województwach (np. mazowieckim, łódzkim) można nazwać już plagą. Kleszcze mogą przenosić groźną bakterię wywołująca boreliozę – chorobę, która może „pustoszyć” organizm nawet wiele lat, zanim zostanie prawidłowo zdiagnozowana. Warto wiedzieć, jak ustrzec się przed kleszczami.
Kleszcze najbardziej aktywne są wiosną (koniec kwietnia i maj) i jesienią (koniec sierpnia, do początku października). W czasie upałów rzadziej atakują ludzi i zwierzęta, schodzą na ziemię w poszukiwaniu wilgoci.
Choroby przenoszone przez kleszcze
● Borelioza jest przewlekłą chorobą wywołaną przez krętki bakterii. Brak jest uodparniających szczepionek. Pierwszym objawem (po 3 tygodniach) jest okrągławe zaczerwienienie rozszerzające się wokół miejsca ukąszenia. Nie jest ono bolesne ani swędzące, stopniowo powiększa się, może osiągnąć rozmiary kilkunastu cm. Wczesne rozpoznanie jest łatwo wyleczalne, polega na podawaniu antybiotyków. W przypadku późnego rozpoznania – leczenie jest długotrwałe i trudne. Na tym etapie choroba powoduje objawy neurologiczne oraz zapalne mięśni, stawów i kości.
● Kleszczowe zapalenie mózgu Do zakażenia dochodzi po ukąszeniu przez zarażonego wirusem kleszcza. Ryzyko zakażenia jest niewielkie (co 50–100 kleszcz jest nosicielem wirusa). Uodpornienie na te wirusy uzyskuje się po zastosowaniu szczepionki.
Jak chronić się przed kleszczami?
● Należy ograniczyć przebywanie na terenach zagrożonych występowaniem kleszczy (wilgotne lasy porośnięte trawą i krzakami).
● Należy unikać chodzenia po zarośniętych trawą i krzakami leśnych ścieżkach.
● Nie siadać i nie kłaść się bezpośrednio na trawie.
● Po powrocie do domu dokładnie przejrzeć odzież i skórę. Kleszcze wbijają się po kilku godzinach, zanim znajdą odpowiednie miejsce na ciele. Są to najczęściej miejsca pokryte cieńszą skórą, m.in. okolice głowy (za uszami), czy zgięcia dużych stawów, ręce i nogi.
● Do lasu lub parku ubierać się tak, aby jak najlepiej osłonić ciało – długie spodnie, koszule z długimi rękawami (w przypadku kleszczy przylegające do ciała i ściągnięte gumką, najlepiej w jasnych kolorach), nakrycie głowy osłaniające czoło oraz wysokie obuwie.
Ślina kleszczy ma właściwości znieczulające, dlatego ukąszenie często zostaje niezauważone. Wkłutego kleszcza należy uchwycić pęsetą przy samej skórze i wyciągnąć ruchem obrotowym. Trzeba przy tym uważać, aby go nie zgnieść, gdyż można spowodować wyciśnięcie jego zawartości do ciała. Nie wolno smarować kleszcza tłuszczem – powoduje to wzmożone wydzielanie śliny, co przyspiesza wydzielanie się krętków bakterii. Po usunięciu kleszcza miejsce ukłucia należy zdezynfekować. Wskazane jest obserwowanie miejsca ukłucia przez kilka tygodni. W razie zaczerwienienia należy zwrócić się do lekarza.
(Materiał opracowany na podstawie tekstów dr H. Legutowskiej zamieszczonych w „Działkowcu” i „Moim Ogródku”)
