19 stycznia br. mijają dokładnie 2 lata od momentu wejścia w życie Ustawy o Rodzinnych Ogrodach Działkowych, która bez wątpienia jest jednym z największych sukcesów PZD w walce o ogrody działkowe i ochronę praw użytkowników działek w ROD.
19 stycznia 2014 r. po 18 miesiącach ciężkiej batalii działkowcy wreszcie odetchnęli z ulgą, bowiem doczekali się dnia, kiedy ustawa zaczęła obowiązywać. Zanim jednak nadeszła tak długo oczekiwana chwila, działkowcy wraz z PZD musieli zewrzeć szyki, i mimo ataków z zewnątrz zawalczyć o swoje prawa.
Wszystko to było pokłosiem zakwestionowania 11 lipca 2012 r. przez Trybunał Konstytucyjny 24 artykułów ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z 2005 roku. Trybunał Konstytucyjny odroczył wówczas wejście w życie wyroku o 18 miesięcy. W tym czasie miała powstać zgodna z konstytucją RP ustawa godząca prawa działkowców i właścicieli ziem. W istocie decyzją Trybunału działkowcy zostali pozbawieni swoich praw i przywilejów, takich jak zwolnienia podatkowe i prawa do gruntu. Działkowcy nie mieli wątpliwości, że Trybunał Konstytucyjny wydał w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej krzywdzący dla ich społeczności wyrok, który przyjęto z niedowierzaniem. Wszakże PZD został ukarany przez Trybunał za to, że przez przeszło 20 lat skutecznie i bezinteresownie bronił ogrody działkowe i nabyte prawa działkowców przed zakusami środowisk polityczno-biznesowych o odebranie gruntów ogrodów, a następnie przeznaczenie ich na cele komercyjne i co za tym idzie – ich spieniężenie.
Dzięki jedności środowiska działkowego i ogromnej mobilizacji członków PZD powstał projekt obywatelski, pod którym podpisało się blisko milion osób, co miało fundamentalne znaczenie. Ponadto z aplikacji dostępnej na stronie Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej Projektu Ustawy o ROD wysłano do posłów i senatorów 100 000 maili z wyrazami poparcia dla działalności PZD. W ogólnokrajowej manifestacji brało udział 15 000 uczestników. Demonstracje odbywały się również w miastach wszystkich okręgów PZD. Doszło do setek spotkań z politykami różnych formacji, pikietowano także pod biurami posłów PO.
Dzięki tej ogromnej mobilizacji całego środowiska działkowego wypracowano ustawę, która po wielu miesiącach burzliwych prac sejmowych została niemal jednogłośnie przyjęta przez Sejm i Senat, a następnie bardzo szybko podpisana przez ówczesnego prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, co niniejszym świadczy o apolityczności całej ustawy. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż był to pierwszy projekt obywatelski, który został uchwalony ponad podziałami politycznymi.
Z dniem wejścia w życie nowej ustawy, a więc 19 stycznia 2014 r. Polski Związek Działkowców z mocy prawa stał się stowarzyszeniem.
Jedną z najważniejszych zmian, które wprowadziła ustawa, było rozdzielenie dotychczasowej zależności pomiędzy prawem do działki a przynależnością organizacyjną (mowa o przynależności do stowarzyszenia ogrodowego). Po wejściu w życie ustawy o ROD, działkowiec nie musi być członkiem stowarzyszenia ogrodowego prowadzącego dany ogród. Działkowiec może ograniczyć się jedynie do korzystania z działki oraz realizacji swoich obowiązków, czyli przestrzegania regulaminu ROD i uiszczania opłat ogrodowych. W takiej sytuacji relacje ze stowarzyszeniem sprowadzają się do wykonywania praw i obowiązków wynikających z dzierżawy działkowej. Należy jednak podkreślić, że działkowiec przystępując do stowarzyszenia ogrodowego, może włączyć się w życie organizacyjne danego ROD. Członek stowarzyszenia ma bowiem zapewniony wpływ na decyzje dotyczące zarządzania ogrodem. W szczególności ma prawo uczestnictwa w walnych zebraniach i podejmowania decyzji w najważniejszych sprawach ROD, zwłaszcza tych dotyczących opłat i wyboru członków zarządów ROD i komisji rewizyjnych ROD. Może również korzystać z biernego prawa wyborczego, czyli kandydować i być wybieranym do organów stowarzyszenia, np. zarządu ROD.
Ustawa zrównała również dopuszczalną powierzchnię altan do 35m2 – bez względu na ich położenie w miastach czy na terenach podmiejskich. Istotną regulacją zapisaną w Ustawie o ROD z dnia 13 grudnia 2013 r. jest umożliwienie działkowcom zbycia się przez nich prawa do działki. Działkowiec włada działką na podstawie umowy dzierżawy działkowej. To nowy termin wprowadzony ustawą. Dotychczasowe pozbawienie prawa do działki i zrzeczenie się prawa do działki zastąpiono wypowiedzeniem umowy dzierżawy działkowej. Działkowiec może wypowiedzieć umowę w każdym czasie, nie podając przyczyn swojej decyzji. „Działkowiec może wypowiedzieć umowę w każdym czasie, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli strony nie osiągnęły porozumienia co do warunków i terminu rozwiązania umowy” (art. 36 ust. 2 Ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych).
Ponadto ustawa na nowo uregulowała zasady przejmowania działki w przypadku rozwodu lub śmierci działkowca celem usprawnienia podejmowanych przez PZD czynności formalnych i rozstrzygania sporów.
W ustawie zawarto nowe zasady regulacji stanu prawnego gruntów ROD. Ustawa wskazuje warunki nabywania przez stowarzyszenia ogrodowe prawa użytkowania terenów ROD.
Potężny wysiłek włożony przez Polski Związek Działkowców i związkowych prawników, mobilizacja społeczności działkowej, zaangażowanie i poparcie zwykłych obywateli, sprawiły, że dzień, w którym projekt ustawy stał się obowiązującym prawem, śmiało można nazwać świętem całego społeczeństwa obywatelskiego. Wytrwałość Związku w dążeniu do celu, któremu przez cały ten czas przyświecała idea obrony praw działkowców, a następnie finalne zwycięstwo PZD w tej jakże ważnej dla obywateli sprawie, została dostrzeżona i doceniona przez działkowców, którzy po podpisaniu ustawy przez ówczesnego prezydenta Bronisława Komorowskiego, słali do Krajowej Rady PZD setki listów z podziękowaniami. Środowisko działkowców gratulowało odwagi Prezesowi Polskiego Związku Działkowców Eugeniuszowi Kondrackiemu, który od wielu lat konsekwentnie i skutecznie działa na rzecz ich społeczności.
"Kolejny raz za sprawą Pańskiego osobistego zaangażowania, konsekwencji i determinacji oraz fachowości współpracujących z Panem członków Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej, my działkowcy mamy dziś uchwaloną przez Sejm ustawę o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw z wpisaną do niej definicją altany działkowej. Dlatego pozwoli Pan, że za ogromny wysiłek włożony w przygotowanie zapisów obywatelskiego projektu ustawy oraz przeprowadzenie jej przez ścieżkę legislacyjną złożymy Panu podziękowanie oraz na Pana ręce podziękowania dla wszystkich członków Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej" - napisali działkowcy z ROD im. kpr. Benedy w Bydgoszczy.
Wejście w życie Ustawy o ROD, będącej owocem obywatelskiego projektu, jest realnym zabezpieczeniem praw ogromnej, bo przeszło milionowej grupy działkowców w Polsce. Przejście do nowej sytuacji prawnej przebiegło płynnie i nie zakłóciło funkcjonowania ROD. Nadal pozostają one urządzeniami użyteczności publicznej służącymi społecznościom lokalnym jako tereny zielone w miastach oraz miejsca wypoczynku i prowadzenia upraw ogrodniczych przez polskie rodziny.
ŁP
