Warszawa, dnia 6 kwietnia 2016 r.
Pan
Eugeniusz Kondracki
Prezes Polskiego Związku
Działkowców
Szanowny Panie Prezesie,
W odpowiedzi na stanowisko Prezydium Krajowej Rady Polskiego Związku Działkowców wobec pisma Rzecznika Praw Obywatelskich skierowanego do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sytuacji osób zamieszkujących na terenie rodzinnych ogrodów działkowych, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej uprzejmie informuje:
Pan Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich, w odpowiedzi na swoje wystąpienie, został poinformowany, że Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej monitoruje sytuację osób bezdomnych, szczególnie tych przebywających poza placówkami, w tzw. miejscach niemieszkalnych, do których należą m.in. pustostany, domki i altany działkowe. Zgodnie z danymi zawartymi w sprawozdaniu z Ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych, przeprowadzonego w nocy z 21 na 22 stycznia 2015 r., na terenie ogrodów działkowych przebywa 6 316 osób. Z informacji uzyskanych od Wojewodów wynika jednak, że jedynie w województwie kujawsko-pomorskim w badaniu uwzględniono wszystkie osoby przebywające na działkach, również te zamieszkujące domy - ogrzewane, posiadające pełny węzeł sanitarny oraz dostęp do prądu. W pozostałych województwach nie brano pod uwagę takich osób i rodzin, gdyż zamieszkując lokal mieszkalny nie spełniają one kryteriów definicji osoby bezdomnej zawartej w ustawie o pomocy społecznej.
Ponadto, w odpowiedzi udzielonej Panu Rzecznikowi wskazano, że z informacji przekazywanych Wojewodom przez ośrodki pomocy społecznej wynika, że wśród powodów zamieszkiwania na działkach wymieniane są najczęściej: brak uprawnień do przydziału mieszkań z zasobów gminy, brak wystarczających środków na zakup lub wynajem mieszkania na otwartym rynku oraz niechęć dzielenia mieszkania z innymi członkami rodziny. Część rodzin w ogóle nie ubiega się o mieszkanie z zasobu gmin, gdyż w sposób świadomy sprzedała posiadane mieszkania, a za część uzyskanych w ten sposób środków finansowych zakupiła działkę ogrodniczą wraz z domkiem. Stał się on docelowym miejscem zamieszkania, za które rodziny te nie ponoszą stałych comiesięcznych opłat.
W tym miejscu należy podkreślić, że osoby zamieszkujące na działkach są grupą niejednorodną, tak pod względem powodu wyboru takiego miejsca pobytu, jak i sytuacji materialnej. Pracownicy socjalni prowadzą stały monitoring warunków bytowych osób zamieszkujących ogródki działkowe. Działania te ulegają znacznemu zintensyfikowaniu w okresie jesienno-zimowym. Znaczący udział biorą w nich funkcjonariusze Straży Miejskiej (gminnej), przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz pracownicy ogródków działkowych, o czym przypominacie Państwo w swoim liście. Każdy sygnał o pogorszeniu się warunków życia, stanu zdrowia czy sytuacji materialnej jest niezwłocznie sprawdzany i podejmowane są wszystkie możliwe działania, aby pomóc tym osobom.
Ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych znajduje się w gestii Ministra Infrastruktury, stąd wszelkie ewentualne zmiany legislacyjne w tym zakresie mogą zostać przeprowadzone jedynie w tym resorcie. Gdyby zaistniała opisywana przez Pana Adama Bodnara sytuacja, w której osoby zamieszkujące na stałe na terenie ogrodów działkowych, zostałyby pozbawione dachu nad głową wówczas to gmina, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163 ze zm.), ma obowiązek zapewnić im schronienie.
Na zakończenie pragnę podziękować za wszystkie stanowiska Zarządów Okręgowych Polskiego Zawiązku Działkowców przesłane do wiadomości Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w których przedstawiają one obraz i skalę zjawiska zamieszkiwania na działkach różniący się od tego opisywanego przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Obie strony odmiennie interpretują zapisy ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, stąd Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie posiada kompetencji, aby rozstrzygnąć, argumentacja której ze stron jest słuszna. Z pewnością jednak zapoznam się ze szczegółową analizą skali oraz źródeł zjawiska zamieszkiwania na działkach wraz ze wszystkimi aspektami prawnymi tej sytuacji, której przygotowanie zapowiada Polski Związek Działkowców.
Z poważaniem
Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Elżbieta Rafalska
