Wejście nowej ustawy działkowej w życie nie powinno być dużym zaskoczeniem dla działkowców. Związek od długiego czasu przygotowuje się do wprowadzenia jej zapisów w życie. Temu także poświęcona była dwudniowa konferencja krajowa prezesów i dyrektorów biur OZ, która odbyła się 21 i 22 stycznia w Warszawie. Obradom przewodniczył Prezes PZD Eugeniusz Kondracki.
Działkowcy odnieśli sukces
Prezes PZD w pierwszych słowach przypomniał, że PZD ma ponad trzydziestoletnią historię i z pewnością nie był to okres łatwy. Zwłaszcza na przestrzeni ostatnich trzech lat uaktywniły się środowiska, które konsekwentnie dążą do przejęcia gruntów ROD. Jednak dzięki jedności i solidarności działkowcom udało się odeprzeć te ataki. „Możemy być dumni z tego, co do tej pory udało się nam osiągnąć. Ogromnym sukcesem jest to, że obroniliśmy nową ustawę działkową. Nie mam wątpliwości, że dobrze zabezpiecza prawa działkowców i jest to najlepsza ustawa, jaką można było na dzień dzisiejszy uchwalić. Musimy teraz zrobić wszystko, by jak najlepiej wprowadzić jej zapisy w życie, dzięki czemu ogrody będą mogły tak jak do tej pory dobrze służyć działkowcom” – mówił Prezes PZD E. Kondracki.
Prezes przypomniał także, że Związek przygotował wszystkie niezbędne dokumenty wdrożeniowe, które przekazane zostały już do wszystkich ogrodów. Weryfikacji został poddany także Statut, obecnie trwają prace nad Regulaminem ROD. W całym kraju odbywają się i będą nadal odbywały konferencje i spotkania poświęcone nowej ustawie, dzięki czemu ogrody będą mogły przejść płynnie do wprowadzania jej zapisów w życie.
Co w nowej ustawie?
Następnie prawnicy KR PZD – mec. Tomasz Terlecki, mec. Bartłomiej Piech, Marek Pytka i Aneta Łukaszewicz z Wydziału Prezydialnego KR PZD, a także Monika Pilzak z Wydziału Gospodarki Gruntami KR PZD - omówili szczegółowo wszystkie zapisy projektu obywatelskiego oraz odpowiedzieli na pytania uczestników konferencji.
Na wstępie mec. Tomasz Terlecki przypomniał, że tworzeniu nowej ustawy działkowej towarzyszyły trzy zasadnicze cele. Pierwszy polegał na dostosowanie jej zapisów do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Drugi na wprowadzeniu zapisów, które gwarantowałby działkowcom wolność zrzeszania się. Trzecim celem było jak najlepsze zabezpieczenie praw działkowców. Mec. Terlecki zapewniał, że wszystkie z tych zamierzeń udało się osiągnąć. Podkreślił, że ustawa zawiera ewolucyjne rozwiązania, dzięki czemu uda uniknąć się rewolucji w ROD.
Następnie szczegółowo omówione i przedyskutowane zostały najważniejsze zapisy nowej ustawy działkowej. Oto najważniejsze z nich:
Wolność zrzeszania się
Zgodnie z nową ustawą działkowcy będą mieli możliwość pozostania w ogólnopolskim stowarzyszeniu ogrodowym, w jakie przekształci się PZD, bądź też możliwość stworzenia odrębnego stowarzyszenia. Działkowcy ze wszystkich stowarzyszeń będą zobowiązani do przestrzegania obywatelskiego projektu ustawy o ROD, a także ustawy – Prawo o stowarzyszeniach. Każdy ogród, którzy będzie chciał się odłączyć, będzie zobowiązany do stworzenia własnego Statutu. Przestrzeganie ww. dokumentów oraz uiszczanie stosownych opłat będzie obowiązywało także tych działkowców, którzy nie będą członkami żadnego stowarzyszenia.
Dzierżawa działkowa
W nowej ustawie działkowej zrezygnowano z przydzielania nowym działkowcom działki na mocy uchwały. Zamiast tzw. przydziału ustawa wymaga pisemnej umowy stowarzyszenia ogrodowego z działkowcem, który dzięki temu zostanie „wyposażony” w prawo do działki – dzierżawę działkową, możliwą do ujawnienia w księdze wieczystej. Obecni użytkownicy działek w ROD nie będą musieli podpisywać nowych umów. Ich prawa zaczną automatycznie podlegać nowej ustawie.
Każde wypowiedzenie umowy dzierżawy działkowej będzie musiało mieć formę pisemną i będzie musiało zawierać uzasadnienie tej decyzji. Równocześnie działkowiec będzie miał prawo, by taką decyzję zakwestionować w sądzie.
Przenoszenie praw do działki
Całkowitym novum jest regulacja umożliwiająca zbywanie prawa do działki. I choć rozwiązanie to nie stanowi „sprzedaży działki”, to skutek będzie podobny, gdyż nastąpi zmiana uprawnionego do działki. Warunkiem ma być pisemna umowa oraz zatwierdzenie jej przez stowarzyszenie. Tylko z ważnych powodów będzie możliwa odmowa zatwierdzenia, która dodatkowo ma podlegać ocenie sądu – na wniosek zainteresowanego.
Zrównanie dopuszczalnej powierzchni altan
Nowa ustawa zrównała dopuszczalną powierzchnię wszystkich altan do 35 mkw. Złamanie tego zapisu będzie pociągało za sobą stosowne konsekwencje prawne. Zgodnie z nową ustawą zarząd ogrodu będzie miał obowiązek zgłaszania nadużycia w tym zakresie do nadzoru budowlanego. Jeżeli organ ten uzna naruszenie prawa, zarząd ROD będzie miał prawo wypowiedzieć umowę działkowcowi łamiącemu prawo w tym zakresie. Osoba taka będzie mogła także zostać obciążona podatkiem od nieruchomości.
Opłaty ogrodowe
Będą obowiązywały wszystkich działkowców bez wyjątku, również tych, którzy nie będą chcieli przynależeć do stowarzyszenia ogrodowego. Nowa ustawa nie określa wysokości opłat ogrodowych. Decyzję w tej sprawie podejmą działkowcy biorący udział w walnym zebraniu.
Równocześnie ustawa odciąża stowarzyszenia ogrodowe od ponoszenia niektórych opłat publicznych. Wprowadza ustawowe zwolnienie z opłat za pobór wód z ujęć ogrodowych, a także zwolnienie z obowiązku uiszczania opłat sądowychw sprawach dotyczących prowadzonej działalności statutowej. Te rozwiązania wpłyną pozytywnie na finanse ogrodów. Ustawa utrzymuje zwolnienia podatkowe dla ROD i działkowców z tytułu podatku rolnego i od nieruchomości.
Likwidacje ROD
Zmienią się również zasady likwidacji ROD. Jeżeli likwidowany ogród będzie przeznaczony na cel publiczny działkowcy otrzymają odszkodowanie, a stowarzyszenia ogrodowe teren zastępczy na odtworzenie ogrodu. W przypadku ogrodów roszczeniowych, gdzie organa administracji nakażą zwrot gruntu byłym właścicielom, dopuszczalna będzie likwidacja ROD. Warto podkreślić, że w każdym z wyżej wymienionych przypadków ustawa zabezpiecza prawa działkowców oraz uwzględnia przyznanie im odszkodowania za utracone mienie.
Zebrania w ROD
Zgodnie z nową ustawą PZD przekształci się w stowarzyszenie ogrodowe, zachowując wszystkie prawa majątkowe oraz możliwość prowadzenia ogrodów. Zachowane zostają także jednostki terenowe, dzięki czemu nie będzie konieczności powoływania ich ponownie. Dotychczasowi członkowie ogólnopolskiej organizacji zachowują swoje członkostwo, ale mają prawo do wyłączenia się podczas zebrań, które muszą zostać zorganizowane w terminie do 19 stycznia 2015 r. Zaproszenia na takie zebrania zarządy ogrodów muszą wysłać do wszystkich działkowców mających prawo do działki, przynajmniej na 2 tygodnie przed takim zebraniem.
Jeżeli działkowcy zdecydują o odłączeniu się od organizacji ogólnopolskiej, to podczas pierwszego zebrania będą musieli przyjąć - bezwzględną większością głosów przy udziale przynajmniej połowy członków danego ROD mających prawo do działki - stosowną uchwałę w tej sprawie, która będzie zawierała informację na temat statutu takiego stowarzyszenia i powołania komitetu założycielskiego. Jeżeli wniosek ws. wyłączenia nie uzyska odpowiedniego poparcia działkowców, to w terminie do 2 miesięcy będzie mogło odbyć się jeszcze jedno zebranie w sprawie wyłączenia.
Regulamin ROD
Obecnie w KR PZD trwają prace nad nowym Regulaminem ROD. Prezydium KR PZD powołało zespół, który zajął się dostosowaniem jego zapisów do nowej ustawy.Sposób pracy nad Regulaminem uczestnikom zespołu narzuciły zapisy nowej ustawy, które jasno mówią o tym, że regulamin powinien zawierać szczegółowe zasady zagospodarowania i korzystania z działki oraz funkcjonowania i zagospodarowania rodzinnego ogrodu działkowego, a także zasady korzystania z terenu ogólnego i infrastruktury ogrodowej. Mając na uwadze powyższe zapisy Regulamin zostanie dostosowany do nowej ustawy w taki sposób, by uniknąć radykalnych rozwiązań, które mogłyby negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie ogrodów i doprowadzić do chaosu organizacyjnego. W zmianach wprowadzonych do Regulaminu uwzględnione zostanie też to, że będzie on obowiązywał wszystkich działkowców, a nie tylko członków stowarzyszenia PZD. Nowy Regulamin, który w najbliższym czasie zostanie uchwalony przez KR PZD, będzie miał charakter tymczasowy.
Podczas konferencji omówiono jeszcze wiele innych zagadnień, które pojawiają się w nowej ustawie. Każdemu zagadnieniu towarzyszyła dyskusja. Ustalono, że tego typu konferencje będą kontynuowane, by działkowcy mieli jak największą wiedzę na temat ustawy oraz byli świadomi obowiązków, które na nich spoczywają. Ustalono także, że niebawem wydany zostanie także przewodnik po ustawie.
Na zakończenie przyjęty został list do Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, w którym podziękowali za podpisanie w dniu 18 grudnia 2013 roku ustawy, która gwarantuje dalsze istnienie ogrodnictwa działkowego w Polsce i w pełni zabezpiecza najważniejsze prawa użytkowników działek w ROD. Uczestnicy konferencji zapewnili również, że ze swej strony zrobią wszystko, co w ich mocy, by zapisy nowej ustawy były jak najlepiej przestrzegane przez wszystkich działkowców.