Jakie zmiany wprowadzi ustawa krajobrazowa – ogólne informacje
Krajowa Rada na bieżąco monitoruje zmiany jakie zachodzą w polskim prawie. Dotyczy to w szczególności ustaw, które mogą w sposób bezpośredni lub nawet pośrednio obejmować działkowców, ich uprawnienia bądź obowiązki.
Od 11 września zaczęła obowiązywać tzw. ustawa krajobrazowa, a dokładnie USTAWA z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu. Ustawa weszła w życie po 3 miesiącach od chwili ogłoszenia, to zaś miało miejsce 10 czerwca 2015 r. Z tego względu zaczęła obowiązywać dopiero 11 września 2015 r.
Przepisy nowej ustawy dotyczyć będą głownie właścicieli prywatnych posesji, ale poniekąd odniosą się też do osób użytkujących ogródki działkowe. Zdarzało się, że w niektórych ogrodach zarządy udostępniały niewielkie powierzchnie na tablice reklamowe. Dotyczy to szczególnie terenów wspólnych w ogrodzie lub miejsca na ogrodzeniach zewnętrznych.
Nowa ustawa wprowadza bardziej restrykcyjne przepisy, które regulują kwestie umieszczania obiektów reklamowych. Ideą, jaka przyświecała ustawodawcy było uporządkowanie miast ze szpecących plakatów i reklam wielopowierzchniowych, ochrona krajobrazu i zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Brakowało do tej pory ustawy, która regulowałyby te kwestie. Korzystano głownie z przepisów prawa budowlanego, dotyczących samowoli budowlanej, ale nie były one wystarczająco skuteczne.
Co się zmieni?
Po wejściu w życie ustawy nie będzie można umieszczać reklam, tak jak to się odbywało do tej pory, tak, gdzie się chce, lecz tylko w miejscach jasno określonych.
Rady gminy będą mogły od teraz w formie uchwały określić zasady sytuowania obiektów reklamowych, a także i zakaz ich umieszczania. Przepisy prawa miejscowego obowiązują wszystkich mieszkańców danego terenu, również zarządy ROD. Zgodnie z nową ustawą rada gminy będzie decydować, w których miejscach mogą być umieszczane, np. nośniki reklamowe. Jeżeli rada gminy wyda w formie uchwały zakaz umieszczania takich obiektów na swoim terenie, nie będzie już możliwe ich stawianie ani na prywatnych posesjach ani na terenie ogrodu działkowego.
A co z szyldami?
Sytuacja jest jeszcze bardziej skomplikowana, jeśli chodzi o szyldy. Uchwała rady gminy może określić warunki ich sytuowania, wielkość, czy ich liczbę na nieruchomości. Są to jednak tylko podstawowe parametry. Inne, takie jak standardy jakościowe czy materiały budowlane, z których obiekty te mają być wykonane, obwarowane są wymaganiami współpracy z organami administracji różnego szczebla, takimi jak regionalny dyrektor ochrony środowiska, wojewódzki konserwator zabytków czy marszałek województwa. Jeśli rada gminy będzie chciała wydać uchwałę, w której zamierza określić na jakim terenie można postawić szyld, najpierw musi przeprowadzić konsultacje z wieloma innymi organami i wspólnie zadecydować jak on może wyglądać i z czego ma być wykonany.
Ile czasu mamy na dostosowanie się do nowych przepisów?
Właściciele nieruchomości z reklamami, w tym również użytkownicy działek w ROD, będą mieli 12 miesięcy na dostosowanie się do takich nowopowstałych uchwał rady gminy. Jest to stosunkowo długi czas, biorąc pod uwagę to, że usunięcie reklam nie jest zbyt trudne.
Opłata za reklamy.
Nowym rodzajem dochodu jednostek samorządu terytorialnego będzie od tej pory opłata reklamowa, pobierana od właścicieli nieruchomości niezależnie od tego, czy na urządzeniach posiadanych przez niego będzie w danym momencie eksponowana jakakolwiek reklama. Opłata taka będzie mogła zostać ustanowiona na podstawie wspomnianej wcześniej uchwały dotyczącej warunków sytuowania takich obiektów, wprowadzonej przez radę gminy. To znaczy, że jeżeli na nieruchomości usytuowana będzie tablica reklamowa, nawet pusta, bez żadnej treści, to właściciel nieruchomości, będzie musiał zapłacić opłatę reklamową.
Dodatkowo samorządom przyznano uprawnienia do karania finansowego za nielegalne umieszczanie reklam w przestrzeni publicznej objętej uregulowaniem. Jeżeli naruszymy zakaz umieszczania reklam, wyrażony w uchwale rady gminy, to musimy liczyć się z karą finansową.
Co chroni ustawa?
Nowa ustawa w pierwszej kolejności chroni krajobraz, ale również pośrednio bezpieczeństwo ruchu drogowego. W związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu skupia się dość mocno na elementach wizualnych i redefiniuje takie pojęcia jak tablice reklamowe, szyldy, czy urządzenia reklamowe, a do przedmiotów objętych dotychczasowym uregulowaniem, czyli budowli, dodaje także obiekty niezłączone trwale z ziemią, na których widniały do tej pory reklamy. Ustawa wprowadza więc potrzebne definicje, których brakowało w poprzednich przepisach.
Informacje dodatkowe.
Jakie zadania nakłada ustawa na jednostki samorządu terytorialnego?
Jednostki samorządu terytorialnego zyskają uprawnienia do regulowania otoczenia. Normować będą one nawet najmniejsze wycinki otoczenia. Ustawa krajobrazowa, odnosi się do dwóch sfer dotyczących jednostek samorządu terytorialnego. Na poziomie sejmiku województwa dotyczy kwestii krajobrazu i nakłada na wojewódzki szczebel samorządu terytorialnego obowiązek sporządzania tzw. audytów krajobrazowych. Natomiast w przypadku gmin mamy do czynienia z ustawą reklamową i dodatkowym źródłem dochodów dla gminnej kasy.
Warunki zabudowy i plany zagospodarowania przestrzennego muszą od tej pory uwzględniać także stan krajobrazu i uchwalone przez sejmiki wojewódzkie audyty krajobrazowe, toteż projekty tych planów będą musiały zostać uzgodnione przez wójta, burmistrza, czy prezydenta miasta z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Tu znowu następuje konieczność współpracy samorządu gminnego z administracją wojewódzką.
Co to jest audyt krajobrazowy?
W świetle wszystkich zmian wprowadzanych przez tzw. ustawę krajobrazową najbardziej doniosłym zadaniem nałożonym na wojewódzki szczebel samorządu terytorialnego jest sporządzenie audytu krajobrazowego – art. 7 pkt 7 ustawy z dnia 24 kwietnia 2015 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu.
Na przygotowanie pierwszych audytów samorządy wojewódzkie otrzymały czas trzech lat od dnia wejścia w życie ustawy. Audyt krajobrazowy – sporządzany nie rzadziej niż raz na 20 lat – ma być głównym narzędziem realizacji przewidzianej w ustawie powszechnej identyfikacji i waloryzacji krajobrazów. Wskazano trzy funkcje, które ma pełnić audyt w skali całego województwa:
1. Identyfikacja i scharakteryzowanie typów krajobrazów w oparciu o klasyfikację ustaloną w rozporządzeniu;
2. Waloryzacja krajobrazów – jej celem jest określenie wartości wszystkich krajobrazów, a przez to wskazanie krajobrazów szczególnie cennych, nazywanych zgodnie z terminologią ustawową, krajobrazami priorytetowymi;
3.Ustalenie zagrożenia dla rozpoznanych krajobrazów priorytetowych – analiza tych zagrożeń poprzez zawarte w audycie rekomendacje i wnioski ma pomóc w ochronie krajobrazów za pomocą dostępnych już środków prawnych (jak np. ustanowienie parku krajobrazowego).
Na dzień dzisiejszy trudno mówić o kryteriach, jakie będą towarzyszyły przeprowadzanym audytom poza ogólnymi ramami wymienionymi w ustawie - jakimi ma być uwzględnienie właściwej ochrony krajobrazów, konieczności zachowania krajobrazów będących źródłem tożsamości narodu polskiego, ocenianie krajobrazów przede wszystkim z punktu widzenia przyrodniczego i kulturowego znaczenia danego krajobrazu, jego stanu zachowania i częstości występowania na obszarze kraju. W samym audycie musi znaleźć się także lokalizacja i granice istniejących na terenie danego województwa parków kulturowych, narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, obszarów chronionego krajobrazu, obiektów znajdujących się na listach Światowego Dziedzictwa UNESCO, obszarów Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO (MaB) lub obszarów i obiektów proponowanych do umieszczenia na tych listach.
„Krajobraz priorytetowy”
Jedną z nowości wprowadzonych przez ustawę z dnia 24 kwietnia 2015 roku do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest definicja legalna wspomnianego już „krajobrazu priorytetowego”, które to pojęcie wiąże się z istniejącą już w ustawie o ochronie przyrody instytucją „obszaru chronionego krajobrazu”. Wraz z obecną nowelizacją w granicach takiego krajobrazu sejmik województwa w drodze uchwały wyznacza strefę ochrony krajobrazu stanowiącą „przedpola ekspozycji” (czyli np. zbiorniki wodne, zbocza umożliwiające ekspozycję panoram), osie i punkty widokowe oraz obszary wyróżniające się lokalną formą architektoniczną – w każdym razie obszary te muszą być istotne dla zachowania walorów krajobrazowych.
Co godne podkreślenia, przy tworzeniu takich stref ochrony organ samorządu wojewódzkiego powinien zapewnić możliwość udziału obywateli w sporządzeniu projektu uchwały.
Czy znikną reklamy w pasie drogowym?
Kierując się względem bezpieczeństwa drogowego, wprowadzono liczne regulacje dotyczące pasa drogowego. I tak, właściwe organy gminne, powiatowe, czy wojewódzkie, od tej pory będą wydawać zezwolenia na sytuowanie obiektów reklamowych w pobliżu drogi, oczywiście uprzednio zbadawszy, czy nie będą one stanowić zagrożenia dla ruchu. Specjalne uprawnienia ustawodawca przyznał tu miastom na prawach powiatu, które zamiast zezwoleń, w uzasadnionych przypadkach będą mogły zawierać umowy partnerstwa publiczno-prywatnego, czyli cywilnoprawne umowy warunkujące dzierżawę czy najem takiego fragmentu pasa. Przychody z takiego stosunku będą oczywiście stanowić dochód miasta. Aby wykluczyć rozproszenie koncentracji u kierujących pojazdami, całkowitym zakazem objęto umieszczanie w okolicach jezdni ruchomych obrazów, zmieniających obraz częściej niż raz na 10 sekund i emitujących zbyt jasne światło. W terenach niezabudowanych, w pasie drogowym, zabroniono sytuowania wszelkich reklam, z wyjątkiem okolic parkingów czy miejsc obsługi podróżnych. Bez wyjątku zakazano imitowania znaków czy urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego na każdym rodzaju drogi.
Powrót