Komunikat KR PZD w sprawie nowych zasad wywozu śmieci z terenów ROD

Komunikat Krajowej Rady PZD

Nowe zasady wywozu śmieci z terenów ROD. Jak zarządy ROD i działkowcy radzą sobie z problemami?

Z dniem 1 lipca 2013 r. zaczęły obowiązywać nowe zasady usuwania śmieci, związane ze zmianą ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach. Zmianę przepisów nakazała Unia Europejska, przede wszystkim po to, by zwiększyć odsetek odpadów, które będą przeznaczone do recyklingu.

Nowelizacja ta od samego początku budziła i wciąż budzi ogromne kontrowersje w całym kraju, także wśród społeczności działkowej. Dominują opinie, że nowa ustawa nie sprawdza się w praktyce, przynosi więcej szkód niż korzyści.  

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Okręgowe Zarządy PZD nowe zasady wywozu śmieci objęły 2661 ROD o pow. 24476,0534 ha i liczbie działek rodzinnych - 589 790, które są położone na terenie 499 gmin (miejskich i wiejskich). Stanowi to 54% wszystkich ROD.

Nowe zasady odbierania odpadów objęły ROD położone na terenie 22 OZ PZD. Nie objęły żadnego ROD położonego na terenie OZ PZD w Koszalinie, Słupsku, Szczecinie i Toruńsko-Włocławskiego. Objęcie danego ROD nowymi zasadami wywozu śmieci zależało od decyzji danej gminy, która w formie uchwały mogła zadecydować, czy będzie odbierać śmieci z terenów ROD jako nieruchomości niezamieszkanych, na których powstają odpady komunalne.

Do najważniejszych zmian dla ROD, które wprowadziła nowa ustawa śmieciowa należą:

• wywozem śmieci przestały zajmować się firmy wybrane przez zarządy ROD. Odbiorem odpadów zajmują się firmy wyłonione przez gminy w drodze przetargu.
• wywóz śmieci odbywa się na podstawie deklaracji opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi a nie indywidualnych umów na wywóz śmieci z firmami odbierającymi śmieci. Obowiązek złożenia deklaracji spoczywa na zarządach ROD. W deklaracjach konieczne jest wskazanie liczby pojemników/kontenerów, które będą do wywiezienia z terenów, ich pojemności. oraz pomnożenie tych danych przez stawkę za wywóz śmieci. W ten sposób zarządy ROD wyliczają wysokość miesięcznej opłaty za wywóz śmieci, którą należy uiszczać w okresach miesięcznych bądź kwartalnych.
• zmieniła się stawka i wysokość opłaty za wywóz śmieci. Nie są one, tak jak dotychczas uzależnione od ustaleń z firmą odbierającą śmieci, lecz odgórnie narzucone przez gminę. Stawki za wywóz śmieci są uzależnione od pojemności pojemnika. Gminy poprzyjmowały różne wielkości pojemników, w których mają być gromadzone śmieci. Im większy pojemnik na śmieci tym opłata za wywóz śmieci jest niższa.
• odbiór śmieci na terenie danej gminy/ bądź jej części odbywa się za jedną stawkę.
• częstotliwość wywozu śmieci jest ustalana odgórnie, a nie indywidualnie (w zależności od potrzeb). Terminy określane są w harmonogramie. Zazwyczaj wywóz śmieci z terenów ROD odbywa się 1, 2, 4 albo 8 razy w miesiącu.
• w niektórych gminach dla ROD zostały wprowadzone normy gromadzenia odpadów
• segregacja śmieci wiąże się z dużo niższymi opłatami za ich wywóz
• powstały punkty selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych (takich jak stara pralka, rozpadające się meble), jak również zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
• ROD zaopatrywane są w pojemniki na śmieci albo muszą je załatwić we własnym zakresie.
• w wielu gminach postanowiono w sposób szczególny potraktować odpady zielone tj. wprowadzono możliwość nieodpłatnego oddania worków np. ze skoszoną trawą.

Jak widać, nowy system gospodarowania odpadami na terenie ROD zmienił się diametralnie. Mimo, że nowa ustawa śmieciowa obowiązuje już prawie rok w dalszym ciągu wywołuje ona ogromne emocje wśród działkowców. Jest ona dyskutowana niemal na każdym walnym zebraniu członków ROD, gdyż sprawia wiele problemów w ogrodach.

Wśród problemów związanych z nową ustawą śmieciową najczęściej są wymieniane:

• ograniczona samodzielność w podejmowaniu decyzji, kiedy, ile i za ile będą wywożone śmieci
• zawyżone normy gromadzenia odpadów
• częstotliwość wywozu śmieci regulowana harmonogramem, który nie zawsze odpowiada potrzebom. Śmieci z terenów ROD są zbyt często odbierane. Ustalona "odgórnie" częstotliwość wywozu śmieci powoduje, że wywożone są puste kontenery
• wydłużony okres, w którym są odbierane śmieci z terenów ROD. Konieczność ponoszenia opłat również w okresie jesienno- zimowym
• narzucone normy na pojemność pojemników na śmieci
• konieczność „wytwarzania” śmieci również na terenie tych ROD, które wcześniej nie miały podpisanych umów na wywóz śmieci (działkowcy we własnym zakresie usuwali śmieci), a kontenery były zamawiane okresowo
• więcej formalności związanych z wypełnieniem i złożeniem deklaracji, a następnie jej aktualizacją
• śmieci z terenów ROD nie są sukcesywnie odbierane. Nie są dotrzymywane terminy ich odbioru. Pobierana jest opłata za usługę, która nie jest wykonywana
• trudności z usytuowaniem kontenerów na śmieci na terenie ROD
• segregowanie śmieci w ROD bardzo trudne do wyegzekwowania. Zarządy ROD nie chcą angażować się w nadzór nad segregacją śmieci
• wyrzucanie odpadów zielonych do kontenerów zamiast do kompostowników w myśl zasady „płacę więc mogę”
• wyrzucanie do kontenerów śmieci wielkogabarytowych
• przepełnione pojemniki - zarządy ROD zamawiają pojemniki o minimalnej pojemności, żeby ograniczyć koszty
• zarządy ROD nie przestrzegają przepisów ustawy śmieciowej. Nie złożyły deklaracji i mają nadal podpisane umowy na wywóz śmieci z dotychczasowymi firmami, mimo, że powinny je wypowiedzieć

Jednak największym problemem w ROD jest wzrost kosztów wywozu śmieci, który jest spowodowany wyższymi stawkami wywozu śmieci, zawyżonymi normami gromadzenia odpadów oraz zbyt częstym ich wywozem. Poza tym działkowcy nie chcą płacić podwójnie tj. w ROD i w miejscu zamieszkania. W niektórych ROD wzrosły one nawet o 300-400 %, szczególnie w tych, położonych w dużych miastach. Najbardziej odczuły je ROD, które do tej pory nie płaciły za wywóz śmieci oraz ROD, które nie zdecydowały się na segregację śmieci. Przykładowo we Wrocławiu roczny koszt wywozu śmieci z ROD o liczbie działek 400-600 to 8-12000 zł (wcześniej było to 6000 zł).

To powoduje, że w większości ROD lepiej oceniane są „stare” zasady wywozu śmieci. Zarządy ROD i działkowcy oceniają je jako mniej skomplikowane, skuteczne, tańsze i bardziej dostosowane do specyfiki ogrodów.

Do zalet „starych” zasad wywozu śmieci zaliczają:

• możliwość wyboru firmy, która będzie zajmowała się wywozem śmieci
• pojemniki na śmieci były opróżniane w chwili, gdy były zapełnione. Wystarczył telefon do firmy, która przyjeżdżała i zabierała śmieci. Częstotliwość była dopasowana do potrzeb danego ROD.
• opłaty były ponoszone zgodnie z faktyczną ilością wyrzuconych śmieci
• śmieci mogły być wywożone tylko w sezonie działkowym
• jedna umowa, a nie obowiązek wypełniania skomplikowanej deklaracji, a następnie jej aktualizacji ( w okresie jesienno-zimowym)

Jednakże zarządy ROD i działkowcy dostrzegają pozytywne strony nowych zasad gospodarowania odpadami na terenie ROD, a mianowicie:

• determinują one działkowców do zachowania większej czystości i porządku w otoczeniu ROD,
• mobilizują działkowców do segregacji śmieci, a także
• w lepszy sposób regulują kwestie techniczne zaopatrywania ROD w pojemniki i ich opróżniania.

Istnieją również opinie, że z terenów ROD śmieci nie powinny być w ogóle wywożone (odpady zielone powinny być kompostowane, a śmieci nieorganiczne wyrzucane do śmietników w miejscach zamieszkania). Ten postulat jest jednak niemożliwy do realizowania z uwagi na zapisy ustawy śmieciowej, która zakazuje „turystyki” śmieci tj. śmieci mają być odbierane z miejsca, w którym powstały.

Mimo tych wszystkich problemów zarządy ROD i działkowcy, przy pomocy okręgowych zarządów PZD podejmują liczne próby zmniejszenia opłat za wywóz śmieci z terenów ROD. W wielu przypadkach działania te przynoszą rezultaty.

Przede wszystkim zarządy ROD i działkowcy walczą o zmianę zapisów w przepisach prawa miejscowego dotyczących gospodarowania odpadami komunalnymi. W szczególności składają wnioski o zmianę zapisów w regulaminach utrzymania porządku czystości w gminach, które dotyczą:

1)      zmniejszenia lub zniesienia narzuconej ogrodom normy gromadzenia odpadów. Przykładowo w Gorzowie Wlkp. początkowo miasto planowało obciążyć ROD normą gromadzenia odpadów - 10 l/ tygodniowo/ na działkę. W wyniku interwencji udało się zmienić normę na 2,5 l/ tygodniowo/na działkę. Natomiast w Koronowie początkowo miasto narzuciło normę gromadzenia odpadów 30 l/tygodniowo/ na działkę. OZ PZD w Bydgoszczy wraz z zarządami ROD udowodnili (na podstawie faktury za wywóz śmieci), że ogrody produkują mniej śmieci niż założyło miasto. Na skutek interwencji zmieniono normę o połowę ( na 15 l/ tygodniowo/ na działkę), zmieniono również wysokość stawki.

2)     zmniejszenie narzuconej ogrodom częstotliwości wywozu śmieci np. do 1 razu w miesiącu. Aczkolwiek należy zaznaczyć, że nie ma w przepisach prawnych normy, któryby wskazała, co jaki czas powinny być opróżniane pojemniki na śmieci.

3)      wprowadzenia możliwości sezonowego wywozu śmieci (tylko w okresie wiosenno - zimowym)

4)      spowodowania, aby odpady zielone były odbierane bezpłatnie z terenów ROD. Najlepszym miejscem na odpady zielone jest kompostownik, w który powinna być zaopatrzona każda działka rodzinna na terenie ROD. Powstaje też problem z częściami roślin, które zostały porażone przez choroby i szkodniki. Ich nie można kompostować, a ich spalanie jest dozwolone tylko w pewnych okresach, o ile gmina nie wprowadzi na swoim terenie całkowitego zakazu spalania odpadów.

Poza tym:

1)     tam, gdzie narzucono ROD, że wywóz śmieci z terenów ROD ma się odbywać przez cały rok zarządy ROD dokonują korekty deklaracji, żeby nie płacić za okres, kiedy działkowców nie ma na działkach

2)   w celu ograniczenia kosztów, biorąc pod uwagę przyjętą częstotliwość wywozu śmieci zarządy ROD zamawiają pojemniki o optymalnej pojemności

3)   zarządy ROD w deklaracjach skracają okresy wywozu śmieci (przykładowo śmieci były wywożone od kwietnia do października, a teraz są od maja do września)  - z uwzględnieniem potrzeb danego ROD

4)     zarządy ROD prowadzą segregację śmieci, w tym pilnują, aby odpady zielone z działek były poddawane kompostowaniu

Krajowa Rada PZD zachęca wszystkie ROD do skorzystania z powyższych rozwiązań. W szczególności spróbujmy powalczyć o zmianę przepisów miejscowych dotyczących gospodarowania odpadami komunalnymi. Idą wybory samorządowe i radni mogą okazać się bardzo przychylni działkowcom, żeby móc dalej piastować swoje stanowiska.

M. Pilzak

WGG KR PZD

Warszawa, dnia 6.06.14 r