Wszelkie budowy realizowane w sąsiedztwie granic ROD, działkowcy nazywają inwestycjami obcymi. W istocie jest to właściwe określenie, ponieważ te inwestycje nie są ogrodowymi, a jedynie sąsiadującymi z terenem ROD.
W sąsiedztwie ROD najczęściej realizowane są nowe budowy, rzadziej polegające na przebudowie, rozbudowie istniejących już obiektów budowlanych tj. garaże, budynki mieszkalne jednorodzinne wolno stojące oraz w zabudowie szeregowej, budynki biurowe, magazyny, hale produkcyjno – magazynowe, wiaty z boksami śmietnikowymi, pomieszczenia gospodarcze, piekarnie, zaplecza socjalne przy rożnych pomieszczeniach, a także budowle w ziemi tj. kolektory kanalizacji sanitarnej, wodociągi, burzówki odprowadzające wodę z opadów deszczu i śniegu i wiele innych budów. Często w sąsiedztwie granic ROD realizowane są inwestycje polegające na przekształceniu dotychczasowego przeznaczenia obiektów np. gospodarczych na produkcyjne i inne. Zdarzają się też inwestycje polegające na rozbiórce mostu starego i budowie w to miejsce nowego nad rzeką lub potokiem.
Dla ROD sąsiadującego z nieruchomością, na której realizowana jest obca inwestycja monitorowanie inwestycji rozpoczyna się z chwilą otrzymania zawiadomienia właściwego organu administracji publicznej o wszczęciu postępowania w celu wydania pozwolenia na budowę. Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego strony, w tym Polski Związek Działkowców jako użytkownik wieczysty, użytkownik nieruchomości sąsiadujący z nieruchomością, na której ma być realizowana inwestycja, mają prawo brać czynny udział w każdym stadium postępowania, w tym mają prawo wglądu do dokumentów. Już na tym etapie zarządy ROD mają prawo zgłosić swoje uwagi i zastrzeżenia np. na uciążliwe oddziaływanie przyszłej inwestycji dla osób przebywających na terenie ROD: hałas maszyn z hal produkcyjnych, fetor z boksów śmietnikowych, bądź z pomieszczeń magazynujących rozmaite odpady chemiczne Kilka takich zastrzeżeń w toku postępowania administracyjnego zostało wniesionych przez zarządy ROD za pośrednictwem Okręgowego Zarządu Sudeckiego i okazały się one skutecznymi, ponieważ w decyzji o pozwoleniu na budowę znalazły się stosowne obwarowania uwzględniające wniesione zastrzeżenia.
Jak z powyższego wynika udział zarządów ROD w postępowaniu w sprawie uzyskania przez inwestora decyzji zezwalającej na budowę jest konieczny. Zaniedbanie tego obowiązku może spowodować nieodwracalne skutki, a względny spokój na działkach zamieni się w koszmar hałasu i innych uciążliwości. Na tym nie koniec, ponieważ w takim dyskomforcie działkowcy nie chcą przebywać i najczęściej rezygnują z użytkowania działek, a nowi działkowcy w takim sąsiedztwie działek nie chcą. Pozostaje problem z wolnym i nieużytkowanym terenem ROD, zwłaszcza jeśli gminy nie wyrażają zgody na zwrócenie jej tego terenu.
Czasami w trakcie wykonania prac przygotowawczych lub robót budowlanych niezbędne jest wejście na teren sąsiedniej nieruchomości, w tym na teren ROD. Wówczas inwestor jest zobowiązany przed rozpoczęciem robót uzyskać zgodę właściciela sąsiedniej nieruchomości oraz uzgodnić z nim przewidywany sposób, zakres i terminy korzystania z nieruchomości a także ewentualną rekompensatę z tego tytułu. W sytuacji nie uzgodnienia warunków, na wniosek inwestora organ państwowego nadzoru budowlanego w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku w drodze decyzji administracyjnej rozstrzyga o niezbędności wejścia na teren sąsiedniej nieruchomości. Ewentualne szkody powstałe z tego tytułu pokrywa inwestor.
W niektórych sytuacjach, w zależności od charakteru inwestycji, zachodzi potrzeba zbadania oddziaływania jej na środowisko w celu dokonania oceny i wydania stosownej decyzji.
Zarządy ROD zwracają także uwagę na odległość realizowanej budowy od granicy terenu Ogrodu. Wprawdzie inwestor ma wiedzę z decyzji o lokalizacji inwestycji w jakiej odległości od sąsiedniej nieruchomości powinien realizować budowę, jednak zdarza się, że wybudował dom w odległości 1 metra od granicy terenu ROD. W takiej sytuacji zarówno inwestor jak i ROD mają problemy. Nadzór budowlany nie wyda inwestorowi decyzji o pozwoleniu na użytkowanie domu, a działkowiec użytkujący działkę niemalże w bezpośrednim sąsiedztwie wybudowanego domu ma zastrzeżenia do zarządu ROD, który nie zwrócił na to uwagi.
Ponadto, często podczas budowy powstają różne nie przewidziane problemy, np. osuwanie się ziemi, zalewanie działek w ROD, porzucanie na teren ROD odpadów budowlanych. Występują także przypadki, że inwestor niszczy ogrodzenie terenu ROD, ponieważ odpady budowlane z placu budowy przerzuca na granicę terenu ROD.
Podsumowując temat dotyczący inwestycji realizowanych w sąsiedztwie terenu ROD należy stwierdzić, że zarządy ROD mają obowiązek ich monitorowania na każdym etapie aby nie dopuścić do naruszenia interesów działkowców i Polskiego Związku Działkowców.
Mariola Pypno - OZ Sudecki
