Informacja KR PZD o realizacji ustawy z 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych przez P

1.Wstęp

Nowa ustawa o ROD to niewątpliwy sukces wszystkich polskich działkowców, którzy razem podjęli skuteczne działania aby bronić swoich ogrodów. Mimo trudności i ataków z zewnątrz pozostali razem i nie dali się  podzielić. Wyrazem tej jedności było 924 801 podpisów złożonych pod projektem obywatelskim ustawy o ROD. Projekt obywatelski ustawy uzyskał szerokie poparcie, wyrażone między innymi w formie: 100 tys. emaili poparcia wysłanych do posłów i senatorów z internetowej aplikacji dostępnej  na stronie Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej Projektu Ustawy o ROD, 15 000 uczestników ogólnopolskiej manifestacji działkowców oraz kilkudziesięciu pikiet działkowców, setkach spotkań z posłami i senatorami, oraz ponad 5000 zbiorowych listów, stanowisk i apeli. W dniu 13 grudnia 2013 r. posłowie niemalże jednogłośnie (dwóch posłów wstrzymało się od głosu) przyjęli ustawę o rodzinnych ogrodach działkowych. Natomiast już 18 grudnia 2013 roku Prezydent RP Bronisław Komorowski podpisał obywatelski projekt ustawy o ROD i tym samym zakończyła się walka działkowców o nowe prawa dla ROD. Wskazuje to, iż po wielu miesiącach burzliwych prac sejmowych udało wypracować się dobry dokument, który w pełni zabezpiecza najważniejsze prawa działkowców oraz realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z lipca 2012 roku. Ustawa opublikowana w dniu 9 stycznia 2014 r. w dzienniku ustaw pod pozycją 40. weszła w życie 19 stycznia 2014 roku. Od tego czasu działkowcy i PZD zostali zobowiązani do podejmowania działań zgodnych z zapisami  ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o ROD.

Polski Związek Działkowców z mocy ustawy stał się stowarzyszeniem ogrodowym. Zachowana została jego ciągłość prawna i organizacyjna. Wejście nowego prawa oznaczało jednak konieczność dostosowania wewnątrz-organizacyjnego oraz dopełnienia szeregu obowiązków, a także podjęcia nowych wyzwań, związanych z regulacją stanu prawnego ROD. Dlatego minione 12 miesięcy stanowiło dla PZD okres olbrzymiego wysiłku. Zaczynając okres wdrażania nowej ustawy o ROD Polski Związek Działkowców posiadał w swoich strukturach 4926 rodzinnych ogrodów działkowych,  o powierzchni ponad 43 236 ha i ponad 963 tys działek rodzinnych.

2. Weryfikacja statutu PZD do postanowień ustawy.

Nowa ustawa o ROD wyznaczyła termin 18 miesięcy od jej wejścia w życie na uchwalenie nowego statutu stowarzyszenia ogrodowego PZD. W tej sprawie Związek podjął działania natychmiast, nie czekając na wejście w życie ustawy o ROD, co miało nastąpić 19 stycznia 2014 r. Już 9 stycznia 2014 r. Krajowa Rada PZD uchwałą nr 1/XVII/2014 dokonała weryfikacji obowiązującego statutu, pod kątem zgodności z przepisami nowej ustawy o ROD i ustawy Prawo o stowarzyszeniach. Uchwała Krajowej Rady w sprawie interpretacji postanowień statut PZD w świetle  zapisów ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych stwierdziła utratę mocy obowiązującej tych przepisów, które były niezgodne z nową ustawą.

Zweryfikowany statut został opublikowany na stronie internetowej PZD oraz w Biuletynie Informacyjnym nr 1/2014 i dostarczony do wszystkich rodzinnych ogrodów działkowych. Było to konieczne, gdyż ROD prowadzone są przez społeczne zarządy i zweryfikowanie statutu zapobiegło stosowaniu przepisów już nieobowiązujących.

3. Prace nad nowym regulaminem ROD.

Już w styczniu 2014 r. rozpoczęły się prace nad dostosowaniem regulaminu ROD do nowej ustawy o ROD oraz zweryfikowanego statutu. Specjalnie do tego celu Prezydium Krajowej Rady powołało zespół, który wypracował dokument dostosowany do nowej ustawy. Nowy Regulamin ROD został uchwalony przez KR PZD uchwałą nr 2/XVIII/2014 z dnia 21 lutego 2014 r. w sprawie uchwalenia „Regulaminu rodzinnego ogrodu działkowego”.

Regulamin ROD został wydany w nakładzie 100 000 egzemplarzy i przekazany do wszystkich okręgowych zarządów PZD i rodzinnych ogrodów działkowych. Regulamin ROD został również opublikowany w Biuletynie Informacyjnym nr 2/2014 oraz na stronie internetowej PZD. Regulamin ma charakter tymczasowy, bowiem trzeba go dostosować do nowego statutu PZD.

Po uchwaleniu nowego statutu PZD przez Nadzwyczajny XI Krajowy Zjazd Delegatów PZD w dniu 23 października 2014 r. rozpoczęły się prace nad nowym regulaminem ROD. Do opracowania regulaminu ROD Prezydium KR w dniu 5 listopada 2014 r. powołało komisję, która na kilku posiedzeniach dyskutowała nad propozycjami i wnioskami do regulaminu zgłoszonymi przez okręgowe zarządy i indywidualnych działkowców.

Uchwałą Nr 2/XXV/2015 z dnia 26 lutego 2015 r. Krajowa Rada postanowiła skierować projekt regulaminu ROD do konsultacji do wszystkich okręgów. W tym celu wydała broszurę w nakładzie 20 tys. egzemplarzy, które przekazano do ogrodów działkowych, a także zamieściła projekt na swojej stronie internetowej. Konsultacje potrwają do końca kwietnia. Po tym terminie na podstawie otrzymanych propozycji i uwag zostanie wypracowana ostateczna wersja projektu regulaminu ROD. 

4. Zebrania ustawowe.

Ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych w art. 69 zobowiązała PZD do przeprowadzenia zebrań wszystkich działkowców, podczas których działkowcy  mieli zadecydować, czy ROD pozostaje w strukturach ogólnopolskiego stowarzyszenia PZD, czy też zakładają lokalne stowarzyszenie, które przejmie zarządzanie ROD. Zebrania mogły się odbywać  w ROD już od dnia wejścia w życie ustawy, tj. 19 stycznia 2014 r., a termin ich odbywania upłynął 18 stycznia 2015 r.   

Związek dołożył wszelkich starań, aby w pełni zrealizować zapisy ustawy: Prezydium Krajowej Rady już 8 stycznia 2014 r. podjęło uchwałę nr 4/2014 w sprawie wprowadzenia wytycznych do przygotowania i przeprowadzenia zebrań wszystkich działkowców korzystających z działek w rodzinnych ogrodach  działkowych. Uchwałą nr 43/2014 z dnia 21 lutego 2014 r. w sprawie uzupełnienia wytycznych w sprawie przeprowadzenia zebrania wszystkich działkowców w rodzinnych ogrodach działkowych w 2014 r. uszczegółowiono zasady przeprowadzania zebrań. Uchwałą nr 39/2014 z dnia 19 lutego 2014 r. wprowadzone zostały również wytyczne w sprawie sporządzenia sprawozdań finansowych na okoliczność wyodrębnienia ROD. Opracowane zostały wzory niezbędnych dokumentów do przeprowadzenia tych zebrań oraz stworzono szereg dokumentów mających wspierać zarządy ROD przy zwoływaniu i przeprowadzaniu zebrań ustawowych. W efekcie zebrania zostały przeprowadzone w 4 861 ROD.

W większości ogrodów działkowcy zadecydowali o pozostaniu w PZD.  W 243 ROD działkowcy zdecydowali, że ich ogrodami będą zarządzały stowarzyszenia inne niż PZD, które powołali na zebraniach. Na dzień 9.04.2015 r. Polski Związek Działkowców zarządzał 4707  ROD.

Przeprowadzenie zebrań ustawowych było bardzo kosztowne dla PZD. Ogółem poniesione przez Związek koszty wyniosły 6, 5 mln zł.

5. Uchwalenie nowego statutu PZD

W celu wykonania obowiązku uchwalenia statutu stowarzyszenia ogrodowego wynikającego z art. 68 ustawy z dnia z dnia 13 grudnia 2014 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, Krajowa Rada PZD uchwałą nr 7/XIX/2014 z dnia 27 marca 2014 r. powołała  14-osobową Komisję Statutową. Ponadto, Prezes PZD powołał Zespół Doradców złożony z prawników i radców prawnych OZ i KR, jako ciało doradcze Komisji.

Na wielu wielogodzinnych posiedzeniach Komisja Statutowa i  Zespół Doradców  przeanalizowały setki propozycji uregulowań do statutu zgłoszonych przez okręgowe zarządy, zarządy ogrodów oraz indywidualnych działkowców.  Prezydium KR przyjmowało kolejne wersje projektu statutu PZD ulepszane w wyniku ciągle napływających propozycji.  Intencją Prezydium KR było dotarcie z projektem statutu PZD do jak największego grona działkowców. Wydano więc broszurę z projektem statutu PZD, którą rozprowadzono do ogrodów. Projekt statutu PZD został również zamieszczony na stronie internetowej KR PZD i okręgowych zarządów PZD.

Na XXII posiedzeniu Krajowej Rady PZD w dniu 25 września 2014 r. została podjęta uchwała nr 2/XXII/2014 w sprawie przedłożenia pod obrady XI Krajowego Zjazdu Delegatów PZD projektu statutu PZD.

Nadzwyczajny XI Krajowy Zjazd Delegatów PZD uchwałą nr 2 z dnia 23 października 2014 r.  w sprawie uchwalenia statutu PZD uchwalił nowy statut stowarzyszenia ogrodowego PZD.

6. Weryfikacja uchwał systemowych

Wejście w życie ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych spowodowało konieczność dokonania nie tylko weryfikacji uchwał systemowych uchwalonych przez Prezydium KR PZD i przez Krajową Radę PZD, ale również podjęcia szeregu nowych unormowań. Powyższe wynikało z konieczności dostosowania dotychczas obowiązujących przepisów wewnątrzzwiązkowych do nowoprzyjętych regulacji ustawowych, jak również uregulowania szeregu nowych kwestii, które nie występowały w poprzedniej ustawie o ROD.

W tym celu Krajowa Rada PZD podjęła następujące uchwały:

1. Uchwała nr 2/XVII/2014 KR PZD z dnia 9 stycznia 2014 r., w sprawie zmiany Uchwały Nr 7/V/2008 KR PZD z dnia 26 listopada 2008 r., w sprawie Funduszu Statutowego Polskiego Związku Działkowców – uchwała oraz tekst jednolity opublikowany w BI nr 1/2014;
2. Uchwała nr 3/XVII/2014 KR PZD z dnia 9 stycznia 2014 r., w sprawie zmian w przepisach PZD dotyczących Funduszu Rozwoju ROD PZD - uchwała oraz tekst jednolity opublikowany w BI nr 1/2014;
3. Uchwała nr 4/XVII/2014 KR PZD z dnia 9 stycznia 2014 r., w sprawie zmian w przepisach PZD dotyczących Funduszu Oświatowego Polskiego Związku Działkowców - uchwała oraz tekst jednolity uchwały opublikowany w BI nr 1/2014;
4. Uchwała nr 4/XXIII/2014 KR PZD z dnia 11 grudnia 2014 r., w sprawie określenia wysokości i podziału środków z partycypacji – uchwała opublikowana w BI nr 8/2014;
5. Uchwała nr 5/XXIII/2014 KR PZD z dnia 11 grudnia 2014 r., w sprawie szczegółowych zasad funkcjonowania Funduszu Statutowego – uchwała opublikowana w BI nr 8/2014;
6. Uchwała nr 6/XXIII/2014 KR PZD z dnia 11 grudnia 2014 r., w sprawie wysokości i podziału składki członkowskiej w PZD w 2015 r. – uchwała opublikowana w BI nr 8/2014;
7. Uchwała nr 7/XXIII/2014 KR PZD z dnia 11 grudnia 2014 r., w sprawie sporządzania sprawozdań finansowych w PZD wg zasad określonych przez ustawę o rachunkowości dla jednostek mikro - uchwała opublikowana w BI nr 8/2014;
8. Uchwała nr 8/XXIII/2014 KR PZD z dnia 11 grudnia 2014 r., w sprawie ewidencji prawa użytkowania wieczystego na potrzeby sporządzania sprawozdań finansowych przez jednostki organizacyjne PZD - uchwała opublikowana w BI nr 8/2014;
9. Uchwała nr 10/XXIII/2014 KR PZD z dnia 11 grudnia 2014 r., w sprawie szczegółowych zasad funkcjonowania Funduszu Oświatowego Polskiego Związku Działkowców - uchwała opublikowana w BI nr 8/2014;
10. 10. Uchwała nr 11/XXIII/2014 KR PZD z dnia 11 grudnia 2014 r., w sprawie podziału podwyższenia opłaty ogrodowej uiszczanej w roku nabycia prawa do działki - uchwała opublikowana w BI nr 8/2014;
11. Uchwała nr 12/XXIII/2014 KR PZD z dnia 11 grudnia 2014 r., w sprawie Funduszu Samopomocowego PZD i zasad jego funkcjonowania - uchwała opublikowana w BI nr 8/2014;
12. Uchwała nr 13/XXIII/2014 KR PZD z dnia 11 grudnia 2014 r., w sprawie zasad funkcjonowania w Polskim Związku Działkowców Funduszu przeznaczonego na usuwanie skutków klęsk żywiołowych w ROD - uchwała opublikowana w BI nr 8/2014;
13. Uchwała nr 3/XXIV/2015 KR PZD z dnia 15 stycznia 2015 r., w sprawie zasad funkcjonowania Funduszu Rozwoju Rodzinnych Ogrodów Działkowych w Polskim Związku Działkowców - uchwała opublikowana w BI nr 1/2015;
14. Uchwała nr 4/XXIV/2015 KR PZD z dnia 15 stycznia 2015 r., w sprawie szczegółowych zasad funkcjonowania Funduszu Obrony ROD - uchwała opublikowana w BI nr 1/2015;
15. Uchwała nr 5/XXIV/2015 KR PZD z dnia 15 stycznia 2015 r., w sprawie ustalenia odpisu na Fundusz Obrony ROD z części partycypacji należnej jednostce krajowej PZD - uchwała opublikowana w BI nr 1/2015;
16. Uchwała nr 6/XXIV/2015 KR PZD z dnia 15 stycznia 2015 r., w sprawie inwestycji i remontów w rodzinnych ogrodach działkowych w Polskim Związku Działkowców - uchwała opublikowana w BI nr 1/2015;

Natomiast Prezydium KR PZD podjęło następujące uchwały:

1. Uchwała nr 2/2014 Prezydium KR PZD z dnia 8 stycznia 2014 r., w zmiany Uchwały nr 212/2008 z dnia 15 grudnia 2008 r., w sprawie zatwierdzenia Zakładowego Planu Kont Polskiego Związku Działkowców - uchwała opublikowana w BI nr 1/2014;
2. Uchwała nr 3/2014 Prezydium KR PZD z dnia 8 stycznia 2014 r., w sprawie wzoru deklaracji członkowskiej - uchwała oraz tekst jednolity opublikowany w BI nr 1/2014;
3. Uchwał nr 4/2014 Prezydium KR PZD z dnia 8 stycznia 2014 r., w sprawie wprowadzenia wytycznych do przygotowania i przeprowadzenia zebrań wszystkich działkowców korzystających z działek w rodzinnych ogrodach działkowych, uzupełniona uchwałą nr 43/2014 Prezydium KR PZD z dnia 21 lutego 2014 r., w sprawie uzupełnienia wytycznych w sprawie przeprowadzenia zebrania wszystkich działkowców w rodzinnych ogrodach działkowych w 2014 r. - uchwały oraz tekst jednolity opublikowany w BI nr 1/2014 i BI nr 2/2014;
4. Uchwała nr 10/2014 Prezydium KR PZD z dnia 9 stycznia 2014 r., w sprawie zmian w przepisach PZD dotyczących Funduszu Rozwoju ROD PZD - uchwała oraz tekst jednolity uchwał opublikowany w BI nr 1/2014;
5. Uchwała nr 11/2014 Prezydium KR PZD z dnia 9 stycznia 2014 r., w sprawie zmian w przepisach PZD dotyczących Funduszu Oświatowego Polskiego Związku Działkowców - uchwała oraz tekst jednolity uchwał opublikowany w BI nr 1/2014;
6. Uchwał nr 21/2014 Prezydium KR PZD z dnia 12 lutego 2014 r., w sprawie wytycznych do art. 75 i 76 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych – uchwała opublikowana w BI nr 2/2014;
7. Uchwała nr 32/2014 Prezydium KR PZD z dnia 12 lutego 2014 r., w sprawie zmian i uchylenia przepisów PZD z zakresu gospodarki gruntami - uchwała oraz tekst jednolity uchwały opublikowany w BI nr 2/2014;
8. Uchwała nr 39/2014 Prezydium KR PZD w sprawie przyjęcia wytycznych w sprawie sporządzenia sprawozdań finansowych na okoliczność wyodrębnienia się ROD – uchwała oraz wytyczne opublikowane w BI nr 2/2014;
9. Uchwała nr 244/2014 Prezydium KR PZD z dnia 5 listopada 2014 r., w sprawie zmian w przepisach PZD związanych z wypisem z Rejestru ROD KR PZD;
10. Uchwała nr 255/2014 Prezydium KR PZD z dnia 30 grudnia 2014 r., w sprawie określenia zasad prowadzenia i funkcjonowania Ewidencji Działek w ROD - uchwała opublikowana w BI nr 1/2015;
11. Uchwała nr 259/2014 Prezydium KR PZD z dnia 30 grudnia 2014 r., w sprawie zasad udzielania i zwrotu pożyczek z Funduszu Samopomocowego Polskiego Związku Działkowców - uchwała opublikowana w BI nr 1/2015;
12. Uchwała nr 261/2014 Prezydium KR PZD z dnia 30 grudnia 2014 r., w sprawie zasad udzielania dotacji z Funduszu przeznaczonego na usuwanie skutków klęsk żywiołowych w ROD, nadzoru ich wydatkowania oraz rozliczania - uchwała opublikowana w BI nr 1/2015;
13.  Uchwała nr 22/2015 Prezydium KR PZD z dnia 15 stycznia 2015 r., w sprawie zasad i kryteriów udzielania i rozliczania dotacji dla rodzinnych ogrodów działkowych z krajowego i okręgowego Funduszu Rozwoju ROD - uchwała opublikowana w BI nr 1/2015;
14.  Uchwała nr 23/2015 Prezydium KR PZD z dnia 15 stycznia 2015 r., w sprawie stanowisk inspektorów do spraw inwestycji w jednostkach terenowych PZD i jednostce krajowej PZD;
15. Uchwała nr 36/2015 Prezydium KR PZD z dnia 17 lutego 2015 ., w sprawie świadczeń pieniężnych i nagród wypłacanych z tytułu pracy społecznej w rodzinnych ogrodach działkowych;
16. Uchwała nr 104/2015 Prezydium KR PZD z dnia 14 kwietnia 2015 r., w sprawie zatwierdzenia zasad rachunkowości i Zakładowego Planu Kont Stowarzyszenia Ogrodowego Polski Związek Działkowców;

Poza opublikowaniem przedmiotowych uchwał w Biuletynach Informacyjnych, szereg unormowań, jak i wszystkie wzory dokumentów i druków zostały zamieszczone na stronie internetowej PZD.

Powyższe wykazuje, iż Związek podejmuje wszelkie niezbędne czynności, w celu wdrożenia nowej ustawy o ROD i dostosowania wszelkich przepisów wewnątrzzwiązkowych do nowej rzeczywistości prawnej. 

7. Upowszechnianie ustawy o ROD

Od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r o ROD, Krajowa Rada PZD podejmowała szereg działań, mających na celu upowszechnienie treści ustawy. W pierwszej kolejności KR PZD wydała broszurę „Przewodnik po ustawie”, który został przekazany do wszystkich okręgowych zarządów PZD i rodzinnych ogrodów działkowych. Został również udostępniony w wersji elektronicznej na stronie internetowej www.pzd.pl. W broszurze tej została zamieszczona treść ustawy o ROD oraz omówione najważniejsze zagadnienia związane z nowym systemem funkcjonowania ogrodnictwa działkowego w Polsce. Broszura została wydana w nakładzie 116 800 egzemplarzy.

Prawnicy KR PZD odpowiadali działkowcom na liczne pytania dotyczące stosowania zapisów ustawy o ROD w praktyce. Odbywało się to w formie pisemnych odpowiedzi jak również telefonicznych porad prawnych (co jest kontynuowane). Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania były publikowane na stronie internetowej PZD, a następnie zostały wydane w formie broszury pt. „Ustawa o ROD w pytaniach i odpowiedziach”, która została również umieszczona na stronie internetowej PZD. W broszurze tej zostały zamieszczone odpowiedzi na pytania dotyczące takich zagadnień jak: walne zebrania i ustawowe zebrania działkowców, składka członkowska i inne opłaty, prawo do działki - dzierżawa działkowa, przeniesienie prawa do działki, stowarzyszenia ogrodowe i członkostwo, działki i ich zagospodarowanie, sprawy gospodarki gruntami oraz likwidacje ROD. Odpowiedzi udzielili prawnicy KR PZD oraz OZ PZD, którzy pracowali nad ustawą i posiadają wnikliwą wiedzę na jej temat. W broszurze nie mogło zabraknąć również treści nowej ustawy o ROD, w której każdy artykuł został poprzedzony hasłem tematycznym - w celu ułatwienia odnalezienia konkretnego zagadnienia. Nakład 100 125 egzemplarzy pokryła KR PZD. Pozostały nakład pokryły OZ PZD.

Informacje dotyczące nowej ustawy o ROD były również na bieżąco umieszczane na stronie internetowej PZD oraz publikowane w Biuletynach Informacyjnych PZD, w „Działkowcu”, w „Informatorze działkowca” oraz gazecie „Zielona Rzeczpospolita”.

Upowszechnianie zapisów ustawy o ROD odbywało się również na licznych szkoleniach i naradach organizowanych przez KR PZD i OZ PZD dla członków organów PZD oraz działkowców.

8. Wzory dokumentów związanych z ustawą o ROD

W związku z ustawą z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych KR PZD przygotowała dla zarządów ROD i działkowców wiele wzorów pomocnych dokumentów.

Mając na uwadze nowe zasady nabywania prawa do działek w ROD, KR PZD opracowała wzory dokumentów stosowanych przy przeniesieniu lub ustanowieniu praw do działki. Dokumenty te miały być ułatwieniem dla zarządów i działkowców chcących przenieść prawo do działki na inną osobę, a także dla osób ubiegających się o działki w ROD.

W ramach tych działań KR PZD przygotowała wzory:

1. umowy przeniesienia praw do działki
2. wniosku o zatwierdzenie umowy przeniesienia prawa do działki
3. uchwały zarządu ROD w sprawie zatwierdzenia umowy przeniesienia praw do działki
4. umowy dzierżawy działkowej
5. uchwały zarządu ROD w sprawie wyrażenia zgody na podpisanie umowy dzierżawy działkowej
6. wniosku osoby bliskiej o ustanowienie prawa po zmarłym działkowcu
7. oświadczenia o wstąpieniu w prawa do działki po zmarłym współmałżonku
8. uchwały zarządu ROD w sprawie stwierdzenia wstąpienia w prawa do działki.
9. uchwały zarządu ROD o wypowiedzeniu umowy zawartej w drodze przeniesienia praw,
10. uchwały zarządu ROD o wypowiedzeniu umowy przekształconej z mocy ustawy,
11. uchwały zarządu ROD o wypowiedzeniu umowy zawartej z zarządem.

KR PZD przygotowała również wzory dokumentów niezbędnych do poprawnego przeprowadzenia zebrań wszystkich działkowców, które zgodnie z ustawą o ROD musiały odbyć się do stycznia 2015r. w rodzinnych ogrodach działkowych, tj. wzór zaproszenia oraz wzór regulaminu zebrania. Ponadto opracowano także wzory dokumentów związanych ze sporządzeniem sprawozdań finansowych na dzień poprzedzający wyodrębnienie ROD.

Wzory dokumentów zamieszczono w Biuletynach Informacyjnych PZD oraz na stronie interesowej PZD.

9.Regulacja stanu prawnego gruntów  ROD na podstawie art. 76 ustawy o ROD

Na dzień wejścia w życie ustawy z dnia 13 grudnia 2013 roku o ROD w stosunku do ponad 27 tys. ha gruntów, tj. ok 63% PZD posiada prawo użytkowania wieczystego. Około 1/3 ROD funkcjonowało na zasadzie statusów ogrodów stałych, czyli bez praw ujawnionych w księdze wieczystej.  Dzięki unormowaniom z art. 76 ustawy o ROD, PZD mógł przystąpić regulowania stanu prawnego tych ROD, poprzez występowanie o wydawanie decyzji stwierdzających nabycia prawa użytkowania do tych terenów. działanie to wiązało się jednak z koniecznością zgromadzenia dokumentacji potwierdzającej spełnienie przez ROD warunków zapisanych w ustawie.

Mianowicie zgodnie z art. 76 ustawy o ROD poza wymogiem zlokalizowania ogrodu na nieruchomości będącej własnością jednostki samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa , należało wykazać, że ROD spełniał jedną z poniższych:

1) był wpisany do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jako zieleń działkowa (na dzień 19.01.2014 r.)

2) istniał co najmniej 30 lat (czyli był założony przed 19.01.1984 r.), a nabycie do niego własności przez Skarb Państwa nastąpiło w związku z zakładaniem ROD bądź jego funkcjonowaniem np. gdy Skarb Państwa pozyskał grunt w wyniku wywłaszczenia w celu urządzenia na nim rodzinnego ogrodu działkowego.

3) istniał co najmniej 30 lat (czyli był założony przed 19.01.1984 r.), a nabycie do niego własności przez jednostkę samorządu terytorialnego nastąpiło w związku z funkcjonowaniem na nim ROD np. gdy gmina uzyskała własność do nieruchomości zajętej przez ROD na skutek komunalizacji

4) ogród posiada lokalizację stałą bądź uzyskał status stały na podstawie ustawy z dnia 6 maja 1981 r. o pracowniczych ogrodach działkowych.

Skomplikowany stan prawny ogrodów oraz skala regulacji spowodowały, iż Prezydium KR PZD uznało za konieczne wprowadzenie rozwiązań systemowych. Uchwałą nr 21/2014 przyjęło wytyczne (treść uchwały opublikowana w BI nr 2/2014 r.), w których określono procedurę regulacji stanu prawnego gruntów całości/ części ROD na podstawie art. 76 ustawy o ROD. W pierwszej kolejności kompletowana jest dokumentacja na potwierdzenie spełnienia przez ROD przesłanek wymienionych w art. 76 ustawy o ROD. Następnie składane są wnioski o wydanie decyzji potwierdzającej prawo PZD do gruntu ROD. W działania te włączono wszystkie jednostki organizacyjne PZD tj. zarządy ROD, okręgowe zarządy oraz Krajowa Rada PZD.

Proces ten jest na bieżąco monitorowany. Jednak jak pokazuje praktyka, uregulowanie sytuacji prawnej ROD nie jest zadaniem prostym. Do końca marca 2015 r. okręgowe zarządy PZD wytypowały 1794 ROD o powierzchni blisko 11 tys ha, które kwalifikują się do objęcia art. 76 ustawy o ROD. Złożono już wnioski dotyczące 946 ROD o powierzchni 6136 ha, a więc w stosunku do 56% powierzchni podlegającej regulacji. Do chwili obecnej właściciele gruntu (gminy/Skarb Państwa) pozytywnie rozpatrzyli sprawy 120 ROD o powierzchni ponad 556 ha. Pozostałe wnioski czekają na rozpatrzenie. PZD przygotowuje oczywiście kolejne wystąpienia oraz monituje organy administracji w sprawie przyspieszenia procedury ich rozpatrywania.

10. Przekazywanie majątku ogrodom wyodrębnionym

W 2014 roku rodzinne ogrody działkowe stanęły przed dylematem – wyodrębnić się czy pozostać w PZD. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy o ROD, w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, zarząd każdego ROD, prowadzonego przez PZD, miał ustawowy obowiązek zwołać zebranie wszystkich działkowców korzystających z działek położonych na terenie tego ROD, w celu przeprowadzenia głosowania w sprawie wyboru stowarzyszenia ogrodowego, które będzie prowadziło rodzinny ogród działkowy.

Rodzinne ogrody działkowe, które podjęły decyzję o wyodrębnieniu się ze struktur PZD i powołaniu nowego stowarzyszenia ogrodowego przejmującego prowadzenie ogrodu, musiały w pierwszej kolejności wystąpić do Krajowego Rejestru Sądowego, w celu dokonania jego rejestracji.

Stosownie do art. 73 ust. 3 ustawy o ROD, z dniem nabycia osobowości prawnej przez to stowarzyszenie, stało się ono następcą prawnym PZD w zakresie wszelkich praw i obowiązków, w szczególności prawa do nieruchomości zajmowanych przez rodzinny ogród działkowy, własności infrastruktury ogrodowej oraz środków na rachunkach bankowych ROD. Podstawę rachunkową wyodrębnienia rodzinnego ogrodu działkowego stanowi sprawozdanie finansowe tego ogrodu sporządzone na dzień poprzedzający rejestrację tego ogrodu w Krajowym Rejestrze Sądowym.

W celu ułatwienia sprawnego i rzetelnego przekazywania majątku PZD wyodrębnionym ROD, w dniu 19 lutego 2014 roku, Prezydium KR PZD podjęło uchwałę nr 39/2014 w sprawie przyjęcia wytycznych w sprawie sporządzenia sprawozdań finansowych na okoliczność wyodrębnienia się ROD. Wytyczne określają jakie dokumenty składają się na sprawozdanie finansowe oraz co w szczególności winno być ujęte w wymienionych dokumentach.

Ponieważ postanowienie o rejestracji stowarzyszenia w KRS oznacza zakończenie działalności ogrodu w ramach PZD, konieczne było także określenie procedur skreślenia ROD z Rejestru ROD Krajowej Rady PZD. W tym celu, w dniu 5 sierpnia 2014 r. Prezydium KR PZD podjęło uchwałę nr 187/2014 w sprawie skreślenia ROD z Rejestru ROD KR PZD w związku z wyłączeniem się na podstawie ustawy o ROD.

Na dzień 31.12.2014 r., w strukturach PZD pozostawało 4 846 ROD o powierzchni ponad 42 396 ha i 945 883 działek rodzinnych. Oznacza to, iż proces wyodrębniania zakończył się wobec 76 ROD, o powierzchni 757 ha. W trakcie tej procedury jest 176 ROD.

Należy podkreślić, że PZD realizuje podjęte przez działkowców decyzje i podejmuje wszelkie działania, które umożliwiają prawidłowe przekazanie majątku PZD w wyodrębnionych ogrodach.

11.Podsumowanie

Powyższe informacje w pełni uzasadniają stwierdzenie, że na PZD spoczywał zasadniczy ciężar wdrożenia ustawy o ROD. Niezależnie od tego, czy dany ROD pozostał w jego strukturach, czy też działkowcy zadecydowali o jego wyodrębnieniu, kluczowe dla płynnego przejścia ROD miały bowiem działania PZD podjęte bezpośrednio po wejściu w życie nowej ustawy. 

Z tym dniem zarządy wszystkich ogrodów musiały działać według nowych unormowań prawnych wynikających z ustawy o ROD. Było to możliwe dzięki temu, że jeszcze przed jej uchwaleniem w Związku trwały prace przygotowawcze, mające na celu dostosowanie prawa wewnątrz organizacyjnego do nowego otoczenia prawnego. Działania te pozwoliły na sprawne wprowadzenie unormowań nowej ustawy i umożliwiły zarządom ROD płynne dostosowanie do niej funkcjonowania ogrodów. Związek podjął wszelkie niezbędne i możliwe działania w celu rozpropagowania treści ustawy oraz praktycznego znaczenia jej unormowań. Należy też podkreślić, że PZD, szanując decyzje działkowców, którzy w sposób demokratyczny i zgodnie z unormowaniami wynikającymi z ustawy postanawiali wyłączyć się ze struktur PZD, w każdym przypadku spełnienia warunków ustawy, przekazuje na rzecz stowarzyszeń majątek i prawa do gruntu wyodrębnionych ROD.

Reasumując, można dziś uznać, że dzięki olbrzymiemu wysiłkowi całej struktury PZD, organizacji udało się pogodzić wdrożenie nowych przepisów, w tym działania związane z procesem wyodrębniania ROD i regulacją sytuacji prawnej ROD, z potrzebą zapewnienia ROD warunków do bieżącego funkcjonowania.

Opracował:

Wydział Prezydialny - Zofia Rut-Skórzyńska

Wydział Gospodarki Gruntami - Mariola Kobylińska

Warszawa, dnia 20.04.2015 r.