Początek sezonu wegetacyjnego sprzyja unowocześnianiu ogrodu i wprowadzaniu nowych rozwiązań uławiających prace na działce. Warto poświęcić ten czas na wybór odpowiedniego kompostownika. Korzyści płynące z wytwarzania kompostu oraz możliwości jego wykorzystywaniaw ogrodzie są powszechnie znane. Należy jednak podkreślić proekologiczne walory kompostowania materii organicznej pochodzącej z działki, która zamiast trafić do śmietnika, włączana jest w cykl przemiany w jeden z najlepszych i najtańszych nawozów organicznych jakim jest kompost.
Jeśli do tej pory działka nie została wyposażona w kompostownik, to najwyższy czas wybrać dla niego odpowiednie miejsce. Kompost powinien być składowany w lekko zacienionym ustronnym miejscu. Zgodnie z §42 regulaminu ROD odległość kompostownika od granicy działki powinna wynosić co najmniej 1 m.
Sposoby kompostowania
Najprostszą formą składowania kompostu jest pryzma, którą tworzy się przekładając warstwy drobnego materiału (np. skoszona trawa, obierki warzyw i owoców) częściami grubszymi jak np. pocięte gałązki drzew, tak aby utrzymać w pryzmie warunki tlenowe.
Istnieje również metoda kompostowania w dole. Jednak ze względu na utrudniony dostęp do głębszych warstw składowanego materiału, przerabianie kompostu nastręcza wiele kłopotu, co w efekcie powoduje niekorzystny proces gnicia substancji organicznej.
Najchętniej wykorzystywaną, a jednocześnie najbardziej praktyczną formą kompostowania jest składowanie materiału w skrzyni kompostowej lub w termokompostowniku. Urządzenia te są dostępne w większości sklepów ogrodniczych, a także w hipermarketach na działach z asortymentem ogrodniczym.
Wybór urządzenia
Drewniana skrzynia kompostowa –dostępna w paczkach do samodzielnego montażu, który nie wymaga dodatkowych narzędzi. Deski łączy się ze sobą „na zakładkę” otrzymując ażurowy kompostownik. Ze względów praktycznych, warto zainwestować w skrzynię dwukomorową (lub postawić dwie mniejsze). W jednej części będziemy składować materiał z ubiegłego sezonu, a druga posłuży do uzupełniania świeżej substancji. Drewniane kompostowniki są dostępne w większości sklepów ogrodniczych i można je kupić już za kilkadziesiąt złotych.
Kompostownik z plastiku. Alternatywą dla drewnianych są kompostowniki wykonane z tworzyw sztucznych o wysokiej gęstości, które są odporne na warunki atmosferyczne oraz zmienne temperatury (wytrzymują wahania od -30 do +50oC). Dzięki dobrej jakości materiału z jakiego są wykonane, można je użytkować nawet przez kilkanaście lat. Zaletą jest również to, że mogą być poddawane recyklingowi, w którym odzyskuje się materiał do ponownego przetworzenia. Kompostowniki z polietylenu mogą imitować drewno lub wpasować się w tło działki dowolną barwą. Najczęściej spotykane kolory urządzeń to zieleń, brąz i czerń. Ceny kompostowników z polietylenu wahają się od kilkudziesięciu do kilkuset złotych.
Termo- czy kompostownik? Różnica pomiędzy kompostownikiem a termokompostownikiem dotyczy konstrukcji urządzenia decydującej o przebiegu procesu mineralizacji materiału kompostowego. Proces kompostowania trwa w zależności od warunków atmosferycznych od 8 do 12 miesięcy. Na tempo przerabiania materii mają wpływ przede wszystkim warunki termiczne oraz dostęp powietrza. Biorąc pod uwagę te czynniki producenci termokompostowników wprowadzili innowacyjne rozwiązania konstrukcyjne gwarantujące wyrównaną temperaturę oraz poprawiające cyrkulację powietrza w urządzeniu. Dzięki odpowiednio grubej warstwie ścian i szczelnej pokrywie zawartość kompostownika dłużej utrzymuje podwyższoną temperaturę, przyspieszając tempo procesu nawet o kilka miesięcy. Dodatkową zaletą jest ograniczenie potrzeby częstego przerabiania kompostu i możliwość pozyskania gotowego nawozu z dolnej części urządzenia dzięki specjalnej „szufladzie”. Planując zakup termokompostownika musimy liczyć się jednak z wydatkiem rzędu co najmniej kilkuset złotych.
Duży czy mały?
Najczęściej spotykane w sprzedaży są kompostowniki o pojemności od 300 do 900 cm3. Wielkość kompostownika nalęży dostosować od powierzchni działki. Do ogrodów o powierzchni od 300-500m2 najbardziej odpowiednie będzie urządzenie o pojemności co najmniej 600 cm3. Pamiętajmy o tym, że w przypadku kompostownika lepiej kupować „na zapas”. Można wtedy uniknąć nieoczekiwanego przepełnienia pojemnika.
Preparaty przyspieszające kompostowanie
Tempo przebiegu procesów zachodzących podczas kompostowania jest uzależnione od wilgotności, temperatury oraz dostępu powietrza w pryzmie, ponieważ wszystkie te czynniki warunkują namnażanie drobnoustrojów, których ilość w kompoście ma decydujący wpływ na rozkład i przemianę materii organicznej w mineralną. Asortyment sklepów ogrodniczych jest coraz bogatszy w różnego rodzaju stymulatory kompostowania nazywane również starterami do kompostu. Głównymi komponentami tych preparatów są pożyteczne bakterie i grzyby wyspecjalizowane w rozkładzie materii. Większość tego typu preparatów jest dostępna w postaci sypkiej z możliwością rozpuszczenia w odpowiedniej ilości wody. Jedno opakowanie w zależności od produktu zapewnia wydajność na 200 do 400 cm3 kompostu.
Dr inż. Anna Ewa Michowska, OZ Lublin
